‘Even een Tikkie sturen’ of ‘een bestand in de cloud zetten’ zijn zinnen die de meeste mensen bekend in de oren zullen klinken. Maar voor veel ouderen is de betekenis ervan een raadsel. Toch moeten ook zij zich een weg weten te banen door een wereld die steeds meer digitaliseert.

Bij de computerclub van Huis van de Buurt Matilo is er een warm ontvangst. De koffie en koekjes staan al klaar op een dienblad en rondom de tafel zitten medewerkers en bezoekers gezellig bij te praten.

De computerclub is sinds 2001 actief en wordt draaiende gehouden door een flink aantal vrijwilligers. Iedereen kan binnenlopen, maar vooral ouderen komen over de vloer voor technische ondersteuning. “We zien vooral veel weduwen”, aldus Jaap Doornik (78), vrijwilliger bij de club, “Dan regelde voorheen de man alles, maar na het overlijden staat er ineens zo’n onbekend apparaat in de kamer.”

Toen de computerclub begon, stond het internet nog in de kinderschoenen. Inmiddels hebben de vrijwilligers dan ook veel ontwikkelingen en trends zien komen en gaan. “Het grappige is dat wij allemaal nog uit het analoge tijdperk komen”, zegt Doornik. Hij heeft zichzelf veel dingen aangeleerd uit interesse, maar hij geeft ook aan dat het ook een stukje besef is dat het over een aantal jaar gewoonweg niet meer anders kan.

“Het zal nog wel even duren,” stelt hij, “maar papier gaat verdwijnen en dat zorgt voor onzekerheid.” Hij geeft als voorbeeld de onlangs aangekondigde veranderingen van de ING, die de zogenaamde TAN-codelijsten bij online bankieren gaat afschaffen. Op den duur moeten overschrijvingen bevestigd worden via de mobiele app. “Maar dan moet je wel een smartphone hebben.”

Gewoon

“Voor de jeugd is het allemaal heel normaal,” stelt Ronald Bernars (54). De rest is het met hem eens. “Toen mijn kleindochter voor het eerst naar school ging, hadden ze al iPads”, vertelt Doornik. Hij vraagt soms ook wel eens hulp aan zijn kleinkinderen. Met een paar tikken op het scherm hebben ze de oplossing gevonden. “Dan vraag ik hoe ze dat gedaan hebben en dan zeggen ze: Ja, gewoon”, zegt hij lachend.

Bij de computerclub merken ze wel dat het de jongere generaties vaak wat ontbreekt aan geduld om dingen uit te leggen. Volgens Jaap Borst (74) gaat de uitleg vaak te snel, omdat ouderen gewoonweg meer tijd en pogingen nodig hebben om nieuwe handelingen goed uit te kunnen voeren. “Daar hebben de kinderen toch geen zin in”, zegt Bernars.

Ook vinden ze het allemaal jammer dat mensen tegenwoordig vastgeplakt aan hun smartphones lijken te zitten. “In de trein ben ik de enige die niet met zo’n ding in de hand zit”, zegt Doornik. Willy Baart (84) vult hem aan: “Je hebt haast geen gesprekken meer met elkaar. Dat is zo jammer.”

Vissen

Toch zijn er naast deze factoren ook gevaren waar rekening mee gehouden moet worden. Ruud Hoevenagel (57) maakt zich vooral zorgen over phishing. Phishing is een vorm van internetfraude waarbij oplichters via e-mailberichten vissen naar persoonlijke gegevens, zoals iemands wachtwoord of (bank)rekeningnummer. Mensen kunnen hierdoor opgelicht worden voor soms wel duizenden euro’s. “Je kan mensen hiervoor waarschuwen, maar verder kan je eigenlijk weinig doen”, geeft hij aan.

Deze internetoplichters worden ook steeds slimmer. “Vroeger zaten dat soort mailtjes bomvol taalfouten, maar tegenwoordig zijn ze soms niet van echt te onderscheiden”, zegt Doornik. Hij heeft dan ook belangrijk advies: “Bij twijfel gewoon bellen naar je bank.”

Aan de overkant van de tafel zitten Willem van der Velde (73) en Lidia Wierstra (80) over een laptop en smartphone gebogen. Wierstra geeft aan dat ze hier fijn geholpen wordt met de nieuwe smartphone die ze van haar man gekregen heeft. “Ik wil eigenlijk van alles tegelijk weten en dat is fout, maar Willem grijpt meteen in”, zegt ze lachend. “En in korte tijd weet je eigenlijk ook al veel”, aldus Van der Velde, “Een paar weken geleden kwam je hier met de telefoon nog in de verpakking.”

Lidia vertelt dat haar man recent ook een phishingmail gekregen heeft. Er is gelukkig niks ernstigs gebeurd, maar de e-mail bevatte volgens Wierstra wel wat ‘vieze verhalen’. “Wat nou als ik die e-mail eerst had gelezen? Wat ga je dan wel niet denken? Ik vond het eng. We zijn ook al oud”, zegt ze. “Goh, ben je met 80 al meteen oud?” vraagt Baart direct. “Nou ja, voor dit gedoe wel.”

Klik

Ondertussen zit Anneke Tegelaar (78) aan de andere kant van de ruimte achter een computer om wat nieuwsfragmenten terug te kijken op YouTube. Zij staat redelijk positief tegenover de technologische ontwikkelingen. “Bepaalde dingen hebben mijn interesse. De rest klik ik gewoon weg”, geeft ze aan.

Ze gebruikt haar computer niet alleen voor entertainment en sociale media, maar ook voor zaken als internetbankieren. Wel vindt ze dat er soms te weinig rekening gehouden wordt met ouderen en digitalisering: “Dan zeggen ze dat je het maar aan een buurman of familie moet vragen, maar niet iedereen heeft die mogelijkheid.”

Daarnaast is ze huiverig voor het opzoeken van gezondheidsinformatie via internet. “Ik heb altijd gezegd: Jongens, daar moet je voorzichtig mee zijn”, geeft Tegelaar aan. Bij dit soort online zelfdiagnoses kan je bij een simpele en veelvoorkomende klacht als hoofdpijn al snel bij ernstige aandoeningen uitkomen. “Als je een bevestiging wil voor je klachten, ga dan gewoon naar een arts.”

Bridgedames

Wierstra leidt een zeer actief leven, maar al die nieuwe technologieën vindt ze lastig. Eigenlijk voelt de omschakeling als iets wat haar opgelegd wordt. “Maar het is wel goed dat je dit doet. Dat je meegaat met deze moderne technieken”, zegt Doornik. “Ja, maar je denkt toch niet dat de tennis- of bridgedames gaan bellen? Die mailen gewoon. Ik heb eigenlijk geen keus. Ik moet.”

Ondanks de hulp die Wierstra bij de computerclub gekregen heeft, zal ze niet meteen op elk socialmediaplatform een account gaan aanmaken. Ook blijft ze haar vrienden en kennissen nog gewoon bellen, omdat emoties via geschreven tekst moeilijk over te brengen zijn. Gelukkig heeft Ruud daar een oplossing voor: “Dan zet je er toch gewoon een emoji achter.”

Ook hulp nodig met uw smartphone of laptop? Bij de computerclub van Huis van de Buurt Matilo kunt u elke woensdagmiddag en dinsdag-, woensdag- en donderdagmorgen terecht.