Bestuur Stadslab Leiden van links naar rechts: Lex van Delden (voorzitter), Sigrid Jansen (secretaris), Roel Lochmans (penningmeester), Dorien Hooman (algemeen bestuurslid).

Aan een kroegtafel in Café de Storm zitten vier mensen met elkaar te praten. Het zijn de bestuursleden van Stadslab Leiden. Stadslab Leiden is een burgerinitiatief van een aantal Leidenaren. Hun doel is om Leiden nog leuker en gezelliger te maken. Het is woensdagavond, wat betekent dat het bestuur bij elkaar komt voor hun maandelijkse informele overleg. Wij mochten aanschuiven om ze een aantal vragen te stellen.

Waar staat Stadslab Leiden precies voor?

Lex: Stadslab Leiden maakt gebruik van de creativiteit van de mensen in de stad om de stad nog leuker te maken. We houden ons bezig met uiteenlopende projecten. Soms gaat het echt om fysieke veranderingen zodat iets er leuker uitziet, maar soms ook om het organiseren van events om mensen dichter bij elkaar te brengen.
Sigrid: Elke maand hebben we een nieuwsbrief met daarin het kopje “Dromen over de stad”. Mensen kunnen daarop reageren door hun ideeën naar ons op te sturen. Aan de hand van die ideeën nodigen we je dan uit om je idee te pitchen en om te zien hoe wij kunnen helpen en wat voor hulp je van ons verwacht.
Lex: Soms is een idee niet concreet genoeg, dan zeggen we wel eens: ‘Ga eerst eens met die en die praten, want misschien gebeurt er al iets in die richting’. Als er een goed plan staat, gaan we daar meteen mensen voor zoeken om het van de grond te krijgen. Dat wil nog niet zeggen dat het ook echt een project wordt. Soms komt er uiteindelijk niks van, maar dan heb je wel iets geprobeerd. En dat mag! We zijn een laboratorium, dus je mag experimenteren.

Hebben jullie een voorbeeld van een project waar jullie trots op zijn?

Lex: Het zijn vooral projecten uit het verleden die bekend zijn geworden. Allereerst natuurlijk het Singelpark, een aaneengesloten groen park om de binnenstad van Leiden. Dit project is zo groot uitgepakt dat het uiteindelijk een zelfstandig project is geworden. Maar er is nog iets waar we trots op zijn: er komt een kaart van Leiden gemaakt door jongeren. De kaart laat zien wat volgens de Leidse jongeren de fijne plekken in Leiden zijn. Niet alleen op het gebied van eten en drinken, maar ook lekkere chill plekken bijvoorbeeld. Het is iets Europees, maar wij hebben geprobeerd daar onze eigen draai aan te geven door ons ook echt te richten op jongeren, jonge expats en andere nieuwkomers in de stad.
Dorien: Ja, of nationale studenten die niet uit Leiden komen.
Sigrid: De Stadsessies, dat was ook een goed project! We zijn aantal jaren geleden begonnen met het organiseren van stadsessies. Tijdens zo’n sessie kon je als burger of organisatie een vraag neerleggen. En daar ging je dan met mensen over praten om te kijken wat er mee gedaan kon worden. We hebben ook een keer zo’n stadsessie op verzoek van de politie georganiseerd. Ouderen in de stad zijn vaak eenzaam en voelen zich onveilig door criminaliteit en drugs. Er zijn toen tijdens die stadsessie mensen bij elkaar gekomen (mantelzorgers, verpleegkundigen, politieagenten, wetenschappers: heel divers), die gingen brainstormen om te kijken of hier iets aan gedaan kon worden. Ik denk dat er in totaal iets van 10 stadsessies zijn geweest. Een aantal mensen die dat organiseerden zijn daar mee verder gegaan en hebben het nu als bedrijf in de markt gezet.
Lex: En we moeten het stripboek ‘De ziel van Leiden’ niet vergeten! Aan de hand van verschillende sessies hebben 8 tekenaars een stripboek gemaakt met daarin de geschiedenis van Leiden, de muziek van Leiden, en nog veel meer. Uiteindelijk zijn de stripboeken voor ieder huishouden in Leiden beschikbaar gesteld.
Roel: 50.000 exemplaren zijn er uitgedeeld. Dat was echt een super project!

Het gaat dus niet alleen om het leuker maken van de stad, maar ook om het laten zien hoe leuk de stad eigenlijk al is?

Dorien: We zeggen altijd NOG leuker, want het is natuurlijk al leuk!

Er zijn verschillende stadslabben in Nederland. Wie was eerder?

Lex: Leiden was de eerste, althans die zichzelf Stadslab noemde. Er zijn natuurlijk wijkverenigingen, dus er zijn altijd burgerinitiatieven. Maar het hele idee van je creativiteit gebruiken voor je eigen stad, wat voorheen nog niet voor de stad gebruikt werd, dat is wel echt in Leiden ontstaan. En andere steden zijn dat gaan navolgen, maar soms ook in een hele eigen richting: de een gaat veel groener, sommige zijn echt professionele organisaties.
Sigrid: En sommige stadslabben zijn ook onderdeel van de gemeente, die worden volledig gefinancierd door de gemeente.
Roel: Eigenlijk het tegenovergestelde dus van wat wij hier doen.

Wat is jullie relatie met de gemeente?

Lex: Ze geven geld voor projecten als ze daar zelf achter staan. En het is vaak ook een partner in projecten, want het draait immers om deze stad. Maar niet alles is erg politiek beladen. Zoiets als een ludieke actie met tekeningen op straat, daar is weinig politieks aan. Een Singelpark is in eerste instantie ook niet politiek getint, maar je hebt wel met mensen van de stad te maken en in zo’n geval moeten partijen wel zeggen of ze het project steunen of niet.

Zijn jullie via de gemeente dan ook wel eens betrokken bij vormen van burgerparticipatie?

Lex: We zijn een burgerinitiatief. In het geval van burgerparticipatie gebeurt er iets in de politiek en mogen de burgers naar aanleiding van die gebeurtenis ook wat doen. Stadslab begon al voordat burgerparticipatie een hip woord werd. Het gebeurt wel eens dat de politiek een vraag heeft en dan kijken wij of het past bij wat wij willen. Als de gemeente daar te sturend in is, dan zeggen we nee. Hetzelfde geldt voor commerciële partijen. Als zij overal in de stad Cola kasten willen neerzetten, dan gaan wij daar niet bij helpen.
Sigrid: We willen echt onafhankelijk zijn en niet gebonden zijn aan een politieke kleur. Het was volgens mij ook de bedoeling van de oprichters om een luis in de pels van de gemeente te zijn. Dan kan je de gemeente ook af en toe wakker schudden omdat je denkt dat iets anders, goedkoper, of beter kan.
Roel: En de andere kant daarvan is dat we met diezelfde mensen ook snel gemeentelijke ambities kunnen waarmaken, wat ambtenaren vaak niet zo snel kunnen opzetten. Het mes snijdt aan twee kanten. We zijn kritisch, maar we werken ook graag mee.

Gaan wij de stadslab evenementen de komende jaren zien groeien?

Lex: Het mag altijd groter haha! Nee, maar het mag. En als zich iets aandient waarbij dat logisch is dan zullen we dat ook doen. Afgelopen jaar heeft voor het eerst We Are Leiden plaatsgevonden. Toen hebben we met hulp van andere partijen, 150 nieuwkomers gekoppeld aan 150 Leidenaren, die hun stad laten zien. Aan het einde van de rondleiding hield de burgemeester een praatje en waren er hapjes, drankjes en muziek. Het was ontzettend grappig. Ik kreeg dan een Pakistaanse student en die was net de dag daarvoor in Leiden aangekomen. Die had zich vanuit India aangemeld, vanuit de ambassade. En die kon ik dus gewoon laten zien: dit is Leiden. Er waren ongeveer 350 mensen, dus dat was wel een groot evenement.
Sigrid: En dit jaar wordt het weer georganiseerd. Dus via één mailtje, kan iets heel groots ontstaan. Roel: We zijn niet bezitterig. Dus het is heel makkelijk om projecten zelfstandig verder te laten gaan.
Lex: We promoten het zelfs. Sterker nog: Singelpark is zelfstandig gegaan, Stadsessies zijn zelfstandig gegaan. Zo zijn er heel veel eigenlijk.
Sigrid: Het stadslaboratorium is ook een soort kweekvijver van ideeën en nieuw talent en als die ideeën uitgebloeid zijn en volwaardig zijn, kunnen ze zelfstandig verder.

Leiden nog leuker, komt er een moment dat jullie taak erop zit?

Lex: Nou de demografie van de stad verandert, de wensen van mensen veranderen, dus het houdt nooit op.

Meer weten over Stadslab Leiden? Kijk dan op: www.stadslableiden.nl