Artboard 1
31-05-2018 | Elyse van den Brink
Duurzaamheidseducatie verspreidt zich als een olievlek

We horen er tegenwoordig bijna dagelijks wel iets over: duurzaamheid. Op steeds meer daken zijn zonnepanelen te vinden en ‘flexitariër’ is voor veel mensen allang geen onbekend begrip meer. Maar hoe zorg je ervoor dat duurzaamheid voor iedereen toegankelijk is? “Wij willen het via educatie nog breder op de kaart zetten”, aldus Nanda van Beest, senioradviseur duurzaamheidseducatie bij de gemeente Leiden.

De gemeente stimuleert duurzaamheid al vele jaren en heeft er sinds twee jaar een extra stimuleringsbudget voor vrijgemaakt. Waar in het begin de focus vooral bij techniek lag, heeft de gemeente inmiddels de pijlen ook op het onderwijs gericht. “Je moet het als een doorlopend verhaal vertellen”, legt Van Beest uit, “Als je een kind van vier niet uitlegt wat lucht is dan kan je hem als hij dertig is wel vertellen dat de aarde opwarmt, maar dat gaat hij dan niet snappen.”

“We liepen eerst nog met de gedachte dat er goed onderwijs gegeven moest worden en dat het dan wel goed zou komen, maar het onderwijs is nu al overvraagd”, zegt Van Beest. Bovendien zitten kinderen ook maar een klein gedeelte van de tijd op school. Van Beest is van mening dat activiteiten omtrent duurzaamheid daarom ook vooral buiten de school moeten plaatsvinden.

Daarnaast onthouden scholieren volgens haar de activiteiten buiten school ook beter. “Het schoolkamp, bijvoorbeeld, dat blijft je gewoon bij. Veel meer dan wanneer iemand in de klas iets is komen vertellen. Je moet kinderen eerst iets laten ervaren en dan pas aan de theorie beginnen: onderzoekend leren”, stelt ze.

Nanda van Beest. Foto: Elyse van den Brink ©.

Verwonderen

En dat is waar Van Beest samen met haar collega’s en twaalf verschillende partners aan werken. Zo is er de Vakantiepas, waarvan het thema deze zomervakantie heel toepasselijk ‘duurzaamheid’ is. Met de pas krijgen kinderen van tussen de vier en de twaalf jaar oud leuke kortingen op verschillende activiteiten in en rondom Leiden. “Het is voor heel veel bedrijven interessant om deel uit te maken van de pas, want dan krijgen ze extra bezoekers”, geeft ze aan. Kinderen krijgen vaak korting, maar de begeleider betaalt wel entree.

Naast de Vakantiepas is er sinds 2016 het Verwonderpaspoort, waarmee kinderen vanuit school of met familie kennis kunnen maken met natuur, wetenschap en technologie. Als het slecht weer is, of als ze na het doen van een activiteit toch nog meer willen weten dan biedt het paspoort ook toegang tot een digitale wereld.

De activiteiten en workshops voldoen volgens Van Beest aan didactische werkvormen. “Kinderen krijgen eerst een voorbereidende les, gaan dan pas naar de activiteit en krijgen daarna nog een les om te bespreken wat ze geleerd en gedaan hebben”, legt ze uit.

“We hebben In Leiden natuurlijk de mazzel dat we hier organisaties zoals Naturalis, Museum Boerhaave en de Hortus hebben”, geeft Van Beest aan. Maar daarnaast is het project ook vooral dankzij vrijwilligers van de grond gekomen, die actief zijn bij onder andere de Schooltuinen, Technolab en de stichting Naar Buiten. “Daarom kunnen we ook zeggen: het is voor en door de stad”, zegt ze trots. “En omdat het zich als een olievlek verspreidt, komen mensen steeds meer met eigen ideeën.”

Verbinden

Van Beest is ook van mening dat het goed is om aan de kinderen mee te geven dat er vrijwilligers zijn van alle leeftijden en met verschillende expertises. “Als je iets heel erg leuk vindt dan hoef je niet eerst vijf diploma’s te halen,” stelt ze, “want anders haken sommigen misschien af, omdat ze denken dat ze eerst naar de universiteit moeten om het ook te kunnen.”

“Eigenlijk is onze rol vooral om te verbinden”, zegt Van Beest. Ze legt uit dat steeds meer partijen elkaar vinden en gaan samenwerken. “Het bouwen van die digitale wereld zien de vrijwilligers van de schooltuinen bijvoorbeeld niet zitten, maar TechnoLab heeft stagiairs van het mbo en die vinden het leuk om dat te doen.” Op deze manier heeft iedere organisatie zijn eigen taak. “De vrijwilligers van de schooltuinen waren anders nooit in contact gekomen met de student op het mbo”, aldus Van Beest.

Kinderboerderij Merenwijk is een van de organisaties die zich inzet voor duurzaamheidseducatie. Zo konden geïnteresseerden meekijken in een ooienvaarsnest. Foto: Elyse van den Brink ©.

Vooralsnog is Leiden de enige stad met het Verwonderpaspoort. Volgens Van Beest kan het format ook in de rest van Nederland uitgerold worden. Maar dan moeten er allicht wel eerst grotere organisaties het voortouw nemen voordat kleinere partijen volgen, zoals dat in Leiden met Naturalis het geval was. “Dat vereist inzet. Je moet eerst dingen gedaan hebben voordat je doorhebt dat je er zelf winst uit gaat halen.”

Volgens van Beest is het vooral belangrijk dat kinderen van jongs af aan bezig zijn met duurzaamheid. “De boodschap is dat je al met kleine dingen best veel kan bereiken”, stelt ze. “En dat het je een goed gevoel geeft.”

welzijn | reportage

Het stadsleven wordt vaak geassocieerd met haast, drukte en volle lange dagen. De Elza Hoeve net buiten het centrum van Leiden biedt net het tegenovergestelde: totale rust, natuur en dieren. Naast een grote melkboerderij geven ze je ook de mogelijkheid om je paard te stallen in hun hoeve of om deel te nemen aan verschillende …

welzijn | fotoserie

‘Ik kom hier voor mijn rust!’ is een uitspraak die je in het centrum van Leiden niet snel zal horen. Haastende fietsers en bussen in de Breestraat, volle terrassen op de Nieuwe Rijn: om echt te ontspannen zal je toch een ander plekje moeten zoeken. Zoals bijvoorbeeld De tuin van de smid: een theehuis in …

welzijn | fotoserie

Ga je altijd naar dezelfde kapper op de Bree, of laat je toch elke keer je baard weer scheren bij die ene barber op de Haarlemmer? Als je klaar bent met oude gewoontes en toe bent aan een nieuw avontuur dan zit je hier goed! Wij hebben de 4 leukste kappers buiten de singels voor …

welzijn

Ken je dat? Na een jaar het te hebben uitgesteld, besluit je dat het toch echt tijd wordt. Op naar de kapper! Maar… dan is de vraag, welke? Wist jij dat er in totaal 89 (!) kappers in Leiden zijn? Wij ook niet. Wij hebben ze daarom voor jullie op één kaart samen gebracht. Zodat …

welzijn | interview

Iedereen in Leiden kent het beestje inmiddels wel, de schurftmijt. Leiden haalde afgelopen jaar het landelijk nieuws met deze besmettelijke huidziekte. Hoe staat het er nu voor met de schurft in Leiden? Ik vroeg het aan huisarts in opleiding, Joni Ferrari-Dollee (33), die nu werkzaam is bij de huisartsenpraktijk aan de Vrijheidslaan te Leiden. Daarnaast …

cultuur | reportage

De kringloopwinkel kent iedereen wel. Even een middagje rondspeuren of je nog wat goedkoops op de kop kunt tikken of iets unieks kunt vinden. Echter Kringloopwinkel het warenhuis is meer dan gewoon een kringloopwinkel, het is een bedrijf dat zich in zet voor duurzaamheid en draait op lichamelijke en verstandelijke beperkten. Ik kreeg een kijkje …

cultuur | interview

Fred Weber (62) werkt al 22 jaar vrijwillig als imker in de Hortus botanicus van Leiden. Hij verzorgt er de bijen, kleine insecten die ongelooflijk belangrijk zijn voor de mens. In de fotoreportage over de Leidse honingbijen van vorige keer konden we dit reeds zien. Fred vertelt over zijn passie voor de bijen en de …

cultuur | fotoserie

Een fotoreportage over de honingbijen van de Hortus Botanicus Dit jaar startte de bijen al vroeg met hun werkzaamheden doordat het plots warm werd eind februari. Dit is uitzonderlijk aangezien ze normaal pas tegen april/mei uit hun winterslaap zouden moeten komen. Hierdoor gingen we kijken hoe het begin van het bijenseizoen verliep. Wist je dat …

welzijn

Nieuwe studie, nieuwe stad: een goed voorbereid mens telt voor twee. Waar moet je zijn om de wereld van de Leidse studentikoos te leren kennen? Je leest het hier.

welzijn | reportage

  Wat hebben de eerste genetisch gemanipuleerde stier en een restaurant met als motto ‘verbinding’ met elkaar te maken? Het antwoord: een stal. De Stal, om precies te zijn. Want op de vroegere verblijfplaats van stier Herman, achter het LUMC op het Bio Science Park, staat nu De Stal: een duurzaam en maatschappelijk betrokken horecagelegenheid …

welzijn | achtergrond

Op 14 mei 2017 werd de jongste Franse president ooit ingehuldigd: Emmanuel Macron. Met zijn plotse populariteit, grootse plannen en verrassend goede Engels deed hij de grondvesten van de Franse politiek schudden. Precies een jaar later blikt dr. Niek Pas, hoogleraar Franse moderne geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, in een lezing terug op het eerste …

welzijn | reportage

  De Côte d’Azur: alleen maar duur en luxe? Er is een uitzondering! Hoewel de meeste mensen kiezen voor buursteden Nice of Cannes, is de sfeervolle havenstad Antibes een bezoek meer dan waard. De stad biedt een mix van luxe en de charme van het Franse platteland. Ik ging erheen en bekeek de badplaats door …