Artboard 1
03-03-2019 | Nicky van Loon
Dit alledaagse park ligt op de plek van een Romeins fort
Deze nagebouwde wachttorens staan precies op de plek waar de originele torens ooit stonden.
Foto: Nicky van Loon.

Hoewel het centrum een heiligdom is voor monumenten uit de vroegmoderne tijd en zelfs de middeleeuwen, schuilt in het zuidoosten van Leiden het Park Matilo, dat het bewijs is van de verbintenis is tussen het Leiden van nu en de klassieke oudheid. In de eerste eeuw na Christus, toen Leiden nog niet eens bestond, liep hier namelijk de grens van het Romeinse Rijk: de Limes.

Er komt sigarettenrook uit de uitkijktorens die zijn nagebouwd uit de Romeinse tijd; een groep jongeren gebruiken de hoge houten gebouwen als hangplek. Fietsen flitsen voorbij over de weg die tweeduizend jaar geleden dwars door een fort liep. Honden rennen over de uitgestrekte grasvelden waar ooit Romeinse soldaten marcheerden. Ook al wordt het oude fort nu gebruikt als alledaags stadspark, de aanwezigheid van de oude Romeinen kun je in alle hoeken opmerken. Toeristen staan er niet voor in de rij, maar toch heeft het archeologisch Park Matilo een rijke geschiedenis.

Een replica van een Romeins bootje.
Foto: Nicky van Loon.

Op de plek van dit park lag namelijk tweeduizend jaar geleden een fort op de grensovergang van het Romeinse Rijk. Soldaten, die uit alle hoeken van het grote rijk kwamen, begonnen hier met koloniseren van de Germaanse stam die hier al woonde: de Cananefaten. Tot niet zo lang geleden werd het park daardoor gebruikt als archeologische graafplaats. Pas vijf jaar terug is het fort opnieuw opgebouwd, inclusief een namaak Romeins bootje en verschillende informatie bordjes voor de excursies van de plaatselijke basisschool. Het is dus niet zo raar dat hier nog geen drommen met toeristen op af komen. Toch wil de archeoloog Tom Hazenberg het fort graag op de werelderfgoedlijst krijgen, ook al zijn er in principe geen authentieke stukjes Romeinse muur meer te vinden. Hij meldt op de website van de EO dat dit in 2021 rond zou moeten zijn.

De dijken geven aan waar de muren van het fort lagen.
Foto: Nicky van Loon.

De omwoners lijken goed op de hoogte te zijn van de historische achtergrond van het bijzondere park. Dat blijkt wel wanneer een plaatselijke wandelaar begint uit te leggen hoe het fort er ongeveer heeft moeten uitzien. ‘Die dijken die daar lopen, die geven aan waar de muren van het fort ooit waren.’ Wijst kunstenaar Gerard van der Tweel aan. ‘De dennenbomen die er bovenop geplant zijn, die werden tweeduizend jaar geleden gebruikt als brandhout. De andere bomen gebruikten ze om wapens van te maken.’

Een van de schilderijen die Gerard van der Tweel heeft geschilderd van Matilo in Romeinse tijd.
Foto: Nicky van Loon.

Van der Tweel woont al jaren in de omliggende wijk van het park. Hij komt er dagelijks om zijn hond uit te laten. ‘Ik ben een paar jaar geleden gevraagd om schilderijen te maken voor flatgebouwen hier in de buurt. In die schilderijen heb ik een beeld geschetst van hoe ik denk dat het eruit heeft gezien.’ Door zijn project is hem veel verteld over de historische achtergrond van zijn favoriete uitlaatplek.

Het gemeenschappelijk tuintje met uitzicht op Fort Matilo.
Foto: Nicky van Loon.

‘Aan die kant van het fort lag vroeger de Rijn.’ Geeft van der Tweel aan. ‘Daar ligt nu een gemeenschappelijk tuintje als initiatief om de nieuwbouwwijk aan de ene kant en de achterstandswijk aan de andere kant bij elkaar te brengen.’ Het klinkt lichtelijk symbolisch aangezien de Rijn tweeduizend jaar eerder de reden was dat de plaatselijke Germanen in contact kwamen met de koloniserende Romeinen.

De nieuwbouwwijk aan de westzijde van het park met architectuur geïnspireerd door gebouwen uit de Romeinse tijd.
Foto: Nicky van Loon.

De aanwezigheid van de Romeinen is niet alleen te merken in het park. Aan de westzijde van het oude Romeinse fort ligt nu een nieuwbouwwijk, gebouwd in een mengelmoes van moderne architectuur en Romeinse bouwkunst. De straten bezitten rijtjeshuizen met zuilen en schuine daken, kenmerkend voor de Romeinse architectuur. Met straatnamen als het ‘Claudiuspad’ en de ‘Liviuslaan’ als historische stempel op de wijk, ontkomen de bewoners niet aan het verleden van hun omgeving.

De natuur rondom het park.
Foto: Nicky van Loon.

Misschien in eerste instantie niet heel erg opvallend, maar de aanwezigheid van de Romeinen is om en nabij het Park Matilo te voelen en te zien. Van de straatnamen, tot de replica’s van wachttorens, van de informatiebordjes tot de schilderijen van Gerard van der Tweel. Een plaats die dient als uitlaatplek en hangplek voor jongeren, maar ook als museum voor menig geschiedenisnerd en wandelplek voor de plaatselijke natuurfanaat. De Romeinen hadden de multifunctionaliteit van het park vast kunnen waarderen.

Geïnteresseerd in het verhaal van het Park Matilo? Lees het volledige verhaal op hun site.

cultuur | video

Klopt het nog? Elke Leidenaar kent de Burcht. Dit monument siert de stad al sinds de 12e eeuw en staat pal in het midden van de stad, op de splitsing van de Oude en Nieuwe Rijn. Het werd oorspronkelijk gebouwd als verdedigingsfort. Maar wat valt er nu te doen bij de Burcht? 4 leuke dingen …

cultuur | interview

Een interview met projectleider Tanja van der Zon bij het Rijksmuseum van Oudheden over haar baan, Middeleeuwse Tuinen en haar favoriet.

| reportage

Met Hemelvaartsdag ben ik naar de familiedag van de kerk GODcentre geweest. Hier vieren ze dat Jezus naar de hemel gaat, maar ook hoe belangrijk familie is. Hemelvaartsdag is een vrije dag in Nederland, maar de meeste mensen houden zich niet bezig met waarom we vrij hebben. Kerken vieren deze dag, uitgebreid of rustig. Hemelvaart …

| reportage

‘It’s four o’clock sómewhere’ lijkt het motto te zijn van het groepje studenten dat in een kringetje rond een smerig kleuterbadje zit, nippend van een Beugel, witbiertje of een bekertje chocomel. Het is net middag en er gaat een jointje rond. Een enkeling leest een boek. Zo nu en dan werpt iemand zich in het …

cultuur | podcast

In 1981 begon Niek Broeijer zijn studententijd in Leiden. Al gauw was hij anders dan de doorsnee student. In plaats van drinken, roken en feesten stond hij elke ochtend vroeg op om te roeien op Njord, de grootste Leidse roeivereniging. Zo behaalde hij al op jonge leeftijd het Guinnes World Record op de 100 kilometer …

cultuur | interview

Veel mensen denken bij de hygiëne van studentenhuizen al snel aan halfvolle bierflesjes in de fusie (ander woord voor de woonkamer), verstrooide vuilniszakken in de gangen, en overgelopen doucheputjes. Al snel gaan van die gedachtes je nekharen overeind staan en gieren de rillingen al door je lichaam. Maar is een studentenhuis echt zo smerig als …

| interview

“Leiden heeft prachtige grachtjes. Overdag kun je lekker aan het water zitten en ‘s avonds zie je prachtige schitteringen in het water.” Welke Leienaar herkent dit nou niet? Masterstudent Biologie Auke-Florian Hiemstra houdt van Leiden en haar grachten. Op een dag wilde hij op een bootje van die grachten genieten, toen hij iets schokkends ontdekte. …

| reportage

Op zondag 19 mei vond de Leiden Marathon plaats. De hele dag werden verschillende afstanden gestart, verschillende van 5 tot 42 kilometer. Speciaal voor de jongste renners tot twaalf jaar is er de Corpus Kidsrun, van 2,1 kilometer. Het is om half twaalf al gezellig druk op het Pieterskerkplein. De kidsrun gaat pas over een …

| achtergrond

De daklozenopvang in Leiden is goed geregeld. Er zijn twee opvangen, iedereen die zich daar inschrijft krijgt een maatschappelijk werker toegewezen. Die helpt met praktische zaken als huisvesting en het zoeken van een baan. Wat overblijft is de geestelijke zorg, en hiervoor bestaat in Leiden sinds 2010 de Stichting Straatpastoraat. Pastor is sinds november 2018 …

cultuur

Is het einde van je seizoen op Netflix in zicht? Geen paniek! Er staat een compleet nieuw seizoen op je te wachten in de theaters van Leiden. Op 13 mei vindt namelijk de seizoenpresentatie plaats voor het komende theaterseizoen van 2019-2020.   Tijdens de seizoenpresentie laten de Leidse Schouwburg, de Stadsgehoorzaal en Theater Ins Blau zien …

welzijn | fotoserie

‘Ik kom hier voor mijn rust!’ is een uitspraak die je in het centrum van Leiden niet snel zal horen. Haastende fietsers en bussen in de Breestraat, volle terrassen op de Nieuwe Rijn: om echt te ontspannen zal je toch een ander plekje moeten zoeken. Zoals bijvoorbeeld De tuin van de smid: een theehuis in …

| interview

1000 euro winnen met een idee om jouw stad mooier te maken? Dit klinkt als muziek in de oren. Awesome Leiden organiseert zes keer per jaar een pitchavond waarop vijf mensen een idee mogen presenteren dat eraan bijdraagt de stad aantrekkelijker, beter en leefbaarder te maken. Ik sprak met Bastiaan Bakker, één van de organisatoren …