Je liefde voor taal met anderen delen? Dan maak je toch gewoon een scheurkalender. Deze gedachte hadden vijf studenten Taalwetenschap aan de Universiteit Leiden.

Pascale Eskes, Laura Dees, Gerard Spaans, Lotte Meester en Vera Zwennes, alle vijf studenten Taalwetenschap (bachelor en master), brachten eind 2018 een zelfgemaakte etymologische scheurkalender uit. Vera Zwennes vertelt meer over het idee, het proces en de verkoop van de kalender.

Hoe is het idee voor de kalender ontstaan?
‘Ik kende Laura al van de studie en wij hadden het idee dat het leuk zou zijn om dingen over taal te verspreiden. Lotte, Pascale en Gerard vonden het jammer dat de huidige scheurkalender van Van Dale bijna geen etymologieën bevatte en bedachten rond dezelfde tijd dat het leuk zou zijn om zelf een etymologische kalender te maken. Via de facebookgroep van Taalwetenschap zijn we erachter gekomen dat we hetzelfde idee hadden en vervolgens zijn we dit gaan bundelen. Het is namelijk raar om er twee te maken.’

Etymologie is het bestuderen van de herkomst van woorden uit een bepaalde taal. De herkomst van een woord wordt onderzocht om te kijken hoe het woord is ontstaan en wat de precieze betekenis van het woord is.

Hoe verliep het proces?
‘We begonnen een beetje met etymologieën verzamelen, dat was nog erg low-key, rustig in de UB zitten en dingen bij elkaar zoeken. Toen bedachten we dat we ook de verhaaltjes bij de etymologieën moesten gaan schrijven, dat wilden we gaan doen in de zomer. Maar zoals eigenlijk met alles wat je in de zomer plant, gebeurt het uiteindelijk niet. We hadden er al wel een aantal geschreven maar in september hadden we opeens een zieke stroomversnelling. We hebben toen de overige verhaaltjes geschreven en alles nog een keer moeten proeflezen. Ook hadden we al aan mensen verteld dat de kalender echt uit zou komen, dus toen moest het écht. Ik weet niet precies hoeveel uur er in is gaan zitten, maar het was echt veel. Nadat alle verhaaltjes af waren moesten we ze ook nog checken op spelfouten en of de zinnen wel klopten, het was namelijk allemaal in het Engels. We hebben een week lang elke dag na college afgesproken om dat te doen. Ook hebben we één dag oprecht twaalf uur op mijn kamer gezeten om eraan te werken. Het was leuk, maar ook erg intens.’

Thursday 25 april
World Malaria Day
For centuries, people had no idea what caused malaria. Before the connection with mosquitoes was discovered, an influential theory was that the poisonous air around swamps made people fall ill. Scientists were so convinced of this explanation that you can still see it in the name of the disease: malaria is a compound of Italian mala ‘bad’ and aria ‘air’!

Pagina uit de Etymologiekalender 2019

Mensen konden ook hun eigen etymologieën insturen. Hoe kwamen jullie op dat idee?
‘Iedere student bij Taalwetenschap kent wel van die leuke feitjes. Docenten vertellen vaak grappige dingen tijdens college die je onthoudt, dingen die je ook aan je ouders wil vertellen. We wilden zoveel mogelijk van die leuke feitjes verzamelen want er is nergens echt een lijst met alle leuke etymologieën. Er zijn super veel etymologieën maar de meeste zijn best wel saai dus we wilden van iedereen de allerleukste horen. We hebben daarom een instuurformulier gemaakt zodat mensen ook zelf etymologieën konden insturen.’

Hoe hebben jullie alle andere etymologieën geselecteerd?
‘Er is een site, wiktionary, met alle etymologieën uit heel veel verschillende talen. Ook is er de etymologiebank in het Nederlands en op Wikipedia heb je een lijst met alle geërfde woorden uit het Indo-Europees, of alle woorden uit het Arabisch in het Nederlands. Die hebben we doorgelopen om te kijken of daar iets interessants tussen zat. Vervolgens hebben we die gecheckt met goede bronnen.’

Waren jullie al vanaf het begin van plan om de kalender te verkopen?
‘Ja, maar het was in het begin meer een project om onze vrienden blij mee te maken. Op het eind werd het opeens een stuk commerciëler. Commercieel klinkt een beetje negatief maar daar bedoel ik mee dat veel meer mensen die wij niet kenden, of die maar weinig interesse hadden in taal, de kalender ook gingen kopen. Toen werd het echt een product voor de markt terwijl het in het begin alleen maar bedoeld was voor studenten en docenten van onze eigen studie.’

Hoe kregen jullie dat bereik?
‘Via onze ouders en vrienden van studie. Die vertelden erover aan andere mensen die vervolgens ook enthousiast werden. Ook via mensen van de middelbare school die we erover hadden verteld. Die zijn niet per se super geïnteresseerd in taal maar vonden dit toch leuk. Via via werd het best groot verspreid, ook door Facebook. Zo zijn er uiteindelijk ook kalenders verstuurd naar o.a. Zweden, Duitsland, Italië en België. We hebben er meer verkocht dan we van plan waren. In eerste instantie hoopten we dat we de tweehonderd zouden halen, het leek ons heel vet als dat zou lukken. Uiteindelijk werd dat bijna vier keer zoveel en hebben we 735 kalenders verkocht.’

Hoe hebben jullie de kalender daadwerkelijk uitgegeven?
‘We hadden een uitgever gegoogeld en die vervolgens gemaild met: ‘Hee, we willen een scheurkalender laten drukken, hoeveel zou dat kosten?’ We hebben toen heel leuk contact gehad met een drukker die uiteindelijk ook de kalenders voor ons heeft gedrukt en ze bij ons liet bezorgen. We hebben ze daarna zelf gedistribueerd. We zijn met superveel van die kalenders in grote backpacks op de fiets naar een post NL business filiaal gegaan om ze daar op de post te doen. Van te voren hadden we ze allemaal zelf ingepakt in pakjes van de Hema. Het waren echt twee enorme zakken.’

Jullie hebben vorige week aangekondigd dat er een nieuwe kalender aankomt. Hoe gaat deze eruit zien?
‘Hij wordt in ieder geval net zo leuk als de eerste kalender. Het grootste verschil is dat de nieuwe kalender Nederlandstalig wordt, daar werd namelijk om gevraagd. We gaan nu proberen al die mensen nog een keer te bereiken door een Nederlandse kalender te maken. Zo kunnen nog meer mensen etymologieën lezen en dat is leuk. Verder wordt ie best wel hetzelfde, maar met meer focus op de Nederlandse taal. In de vorige kalender werden er best veel Engelse woorden behandeld. Vorig jaar vonden we ‘m zelf heel erg leuk, dus hopelijk wordt ie dit jaar vergelijkbaar.’

Blijven jullie de verkoop dit jaar ook zelf doen?
‘We willen niet nog een keer al die pakketjes versturen. Vorig jaar konden de mensen de kalender ook komen ophalen maar het duurde erg lang voordat alle kalenders goed terecht waren. We zijn er nog niet helemaal uit hoe we het dit jaar gaan doen. We zijn nog een beetje aan het rondmailen met mensen om te kijken wat voor services er zijn. Ik weet namelijk niet hoe je normaal een scheurkalender uitbrengt.’

Vanaf eind oktober 2019 kun je de nieuwe kalender bestellen. Voor meer nieuws over de kalender en voor leuke taalweetjes kan je altijd een kijkje nemen op de facebookpagina van de Etymologiekalender.