Artboard 1
03-05-2019 | Roos van Bijnen
Henk en Mat waakten een halve eeuw over onze stilte

Iedere 4 mei zijn we om klokslag acht uur twee minuten stil. Henk Koet (78) en Mat van der Haven (73) maakten die stilte als erewacht tientallen keren mee. Dit jaar houden ze voor het eerst niet de wacht in Leiden. ,,Herdenken zit in je genen.”

De doos met oorlogspakken en overalls stond al bijna een jaar diep verscholen in zijn schuur, maar in deze periode van het jaar haalt Henk Koet hem weer naar boven. ,,Dit is hem dan”, zegt Koet. ,,Met deze donkerblauwe overall en een oranje stropdas was ik altijd erewacht.” ‘Altijd’ is in dit geval niet overdreven, want Koet was sinds 1968 bij de Leidse dodenherdenking aanwezig als erewacht.

Ook zijn vriend Mat van der Haven was er bijna altijd bij. ,,Ik was reservewacht, zoals ze dat noemen”, vertelt Van der Haven. ,,Dus dat betekent dat ik niet ieder jaar erewacht was, maar door de jaren heen wel heel wat keren.” De twee mannen zijn ‘per ongeluk’ in deze ‘baan’ gerold. ,,We zijn oud-militairen, want wij waren nog dienstplichtig. Toen de gemeente Leiden in de jaren zestig mensen nodig had, zijn wij het geworden. En dat hebben we wel een tijdje volgehouden.”

Wat de erewacht doet lijkt wellicht niet zo lastig, maar schijn bedriegt volgens de twee vrienden. ,,We zijn altijd met zijn vieren op wacht naast het oorlogsmonument op 4 mei”, legt Koet uit. ,,Al voor de stoet langskomt om de gevallenen van oorlogen te eren en te herdenken, staan wij in de houding. Vijftig jaar geleden ging dat nog goed, maar eerlijk gezegd raken onze benen na anderhalf uur wel een beetje verkrampt.”

Het waren onder meer Koet en Van der Haven die al die jaren over de twee minuten stilte in Leiden waakten. ,,Als The Last Post is geblazen, gaan de lampen in de hele stad aan en dan doen wij als erewacht de eregroet”, zegt Koet. Hij doet het voor: met zijn hand schuin tegen de zijkant van zijn hoofd. Wat volgt is doodse stilte. ,,En dat is ieder jaar weer bijzonder. Die stilte, samen met de veteranen, genodigden en het publiek, dat went nooit.”

Van der Haven knikt. ,,Vooral als het publiek langsloopt, voel je de emotie. De oorlog is inmiddels zo lang geleden dat zelfs wij tijdens en na de oorlog zijn geboren. En toch blijft Nederland het herdenken. Dat zit bij iedereen wel in de genen, denk ik.”

Afmars

Tegelijkertijd moesten Koet en Van der Haven wel opletten. ,,Zodra ik zie dat de lampen weer uitgaan, verander ik mijn houding. Dan ga ik van de eregroet naar de normale rusthouding”, vertelt Koet. ,,Mensen vertrouwen erop dat wij dat in de gaten houden. En dat die twee minuten ook écht zo lang duren.”

Voor het eerst in al die jaren staan de oud-militairen niet in de erewacht bij het monument van molen De Valk. Als oudgedienden staan ze op 4 mei tussen de genodigden. ,,We gaan natuurlijk wel kijken hoe goed de nieuwe erewacht het doet”, zegt Koet. Een ding blijven ze traditiegetrouw wel doen. ,,Twee minuten stilstaan en dan – zoals het hoort – een afmars. Opdat wij nooit vergeten.”

Niet alleen om acht uur herdenkt Leiden op 4 mei de gevallenen. Ook in de middag vinden herdenkingen plaats. In de kaart hieronder is meer informatie te vinden over de locaties en tijden daarvan.

cultuur | video

Klopt het nog? Elke Leidenaar kent de Burcht. Dit monument siert de stad al sinds de 12e eeuw en staat pal in het midden van de stad, op de splitsing van de Oude en Nieuwe Rijn. Het werd oorspronkelijk gebouwd als verdedigingsfort. Maar wat valt er nu te doen bij de Burcht? 4 leuke dingen …

cultuur | interview

Een interview met projectleider Tanja van der Zon bij het Rijksmuseum van Oudheden over haar baan, Middeleeuwse Tuinen en haar favoriet.

| reportage

Met Hemelvaartsdag ben ik naar de familiedag van de kerk GODcentre geweest. Hier vieren ze dat Jezus naar de hemel gaat, maar ook hoe belangrijk familie is. Hemelvaartsdag is een vrije dag in Nederland, maar de meeste mensen houden zich niet bezig met waarom we vrij hebben. Kerken vieren deze dag, uitgebreid of rustig. Hemelvaart …

| reportage

‘It’s four o’clock sómewhere’ lijkt het motto te zijn van het groepje studenten dat in een kringetje rond een smerig kleuterbadje zit, nippend van een Beugel, witbiertje of een bekertje chocomel. Het is net middag en er gaat een jointje rond. Een enkeling leest een boek. Zo nu en dan werpt iemand zich in het …

cultuur | podcast

In 1981 begon Niek Broeijer zijn studententijd in Leiden. Al gauw was hij anders dan de doorsnee student. In plaats van drinken, roken en feesten stond hij elke ochtend vroeg op om te roeien op Njord, de grootste Leidse roeivereniging. Zo behaalde hij al op jonge leeftijd het Guinnes World Record op de 100 kilometer …

cultuur | interview

Veel mensen denken bij de hygiëne van studentenhuizen al snel aan halfvolle bierflesjes in de fusie (ander woord voor de woonkamer), verstrooide vuilniszakken in de gangen, en overgelopen doucheputjes. Al snel gaan van die gedachtes je nekharen overeind staan en gieren de rillingen al door je lichaam. Maar is een studentenhuis echt zo smerig als …

| interview

“Leiden heeft prachtige grachtjes. Overdag kun je lekker aan het water zitten en ‘s avonds zie je prachtige schitteringen in het water.” Welke Leienaar herkent dit nou niet? Masterstudent Biologie Auke-Florian Hiemstra houdt van Leiden en haar grachten. Op een dag wilde hij op een bootje van die grachten genieten, toen hij iets schokkends ontdekte. …

| reportage

Op zondag 19 mei vond de Leiden Marathon plaats. De hele dag werden verschillende afstanden gestart, verschillende van 5 tot 42 kilometer. Speciaal voor de jongste renners tot twaalf jaar is er de Corpus Kidsrun, van 2,1 kilometer. Het is om half twaalf al gezellig druk op het Pieterskerkplein. De kidsrun gaat pas over een …

| achtergrond

De daklozenopvang in Leiden is goed geregeld. Er zijn twee opvangen, iedereen die zich daar inschrijft krijgt een maatschappelijk werker toegewezen. Die helpt met praktische zaken als huisvesting en het zoeken van een baan. Wat overblijft is de geestelijke zorg, en hiervoor bestaat in Leiden sinds 2010 de Stichting Straatpastoraat. Pastor is sinds november 2018 …

cultuur

Is het einde van je seizoen op Netflix in zicht? Geen paniek! Er staat een compleet nieuw seizoen op je te wachten in de theaters van Leiden. Op 13 mei vindt namelijk de seizoenpresentatie plaats voor het komende theaterseizoen van 2019-2020.   Tijdens de seizoenpresentie laten de Leidse Schouwburg, de Stadsgehoorzaal en Theater Ins Blau zien …

welzijn | fotoserie

‘Ik kom hier voor mijn rust!’ is een uitspraak die je in het centrum van Leiden niet snel zal horen. Haastende fietsers en bussen in de Breestraat, volle terrassen op de Nieuwe Rijn: om echt te ontspannen zal je toch een ander plekje moeten zoeken. Zoals bijvoorbeeld De tuin van de smid: een theehuis in …

| interview

1000 euro winnen met een idee om jouw stad mooier te maken? Dit klinkt als muziek in de oren. Awesome Leiden organiseert zes keer per jaar een pitchavond waarop vijf mensen een idee mogen presenteren dat eraan bijdraagt de stad aantrekkelijker, beter en leefbaarder te maken. Ik sprak met Bastiaan Bakker, één van de organisatoren …